Ciechanów/ Postępowanie dekomunizacyjne ws. pomnika, którego remont planuje samorząd

"Wojewoda Mazowiecki Tobiasz Bocheński wszczął postępowanie dekomunizacyjne w sprawie kontrowersyjnego pomnika: +Walka Męczeństwo Zwycięstwo 1939-1945+ w Ciechanowie" - poinformował w piątek Zespół Prasowy Wojewody Mazowieckiego. Jak wyjaśniono w informacji, "do wojewody zgłosili się przedstawiciele środowisk patriotycznych z Ciechanowa oburzeni faktem, że władze miasta chcą pomnik remontować, choć oni od lat apelują o likwidację komunistycznego monumentu".

"Umieszczony w postumencie orzeł nie ma korony. Pomnik był oddany w 1988 r., w PRL-u, a w jego odsłonięciu uczestniczyły władze komunistyczne. Chciano w ten sposób uczcić wysiłki Armii Czerwonej w tzw. +wyzwalaniu+ Polski" - podkreślono w informacji Zespołu Prasowego Wojewody Mazowieckiego. Zapowiedziano jednocześnie, że postępowanie dekomunizacyjne w sprawie ciechanowskiego pomnika "Walka Męczeństwo Zwycięstwo 1939-1945" będzie prowadzone "w celu ustalenia, czy pomnik jest zgodny z treścią art. 5a ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego".

Artykuł ten mówi m.in., że pomniki nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować, przy czym przepisu tego nie stosuje się np. do pomników znajdujących się na terenie cmentarzy albo innych miejsc spoczynku oraz wpisanych, samodzielnie lub jako część większej całości, do rejestru zabytków.

Pomnik "Walka Męczeństwo Zwycięstwo 1939-1945" w Ciechanowie to monument przy ul. 17 stycznia, niedaleko centrum miasta, z napisem widniejącym na kamiennej platformie o treści odwołującej się do jego nazwy i usytuowanym na niej stalowym orłem bez korony z rozpostartymi skrzydłami. Pomnik odsłonięto w 1988 r.

W piątek Urząd Miasta Ciechanowa poinformował PAP, że wojewoda mazowiecki nie przekazał tam informacji o wszczęciu postępowania dekomunizacyjnego w sprawie monumentu, przy czym "sam Mazowiecki Urząd Wojewódzki już w 2019 r. pisemnie informował miasto i mieszkańca występującego o remont pomnika, iż nie jest prowadzone postępowanie administracyjne mające na celu rozbiórkę pomnika", równocześnie wskazywał, że dbanie o utrzymanie i dobry stan techniczny pomników na terenie gminy jest obowiązkiem samorządu.

"Obecnie planowany remont, z uwagi na zły stan techniczny obiektu, został uzgodniony przez miasto z IPN, który to zaproponował treść nowego napisu na pomniku. Wbrew twierdzeniom wojewody, w rzeczywistości ideą budowy pomnika było okazanie czci wobec walczących i poległych w walce z hitlerowskim okupantem w latach 1939-1945, przede wszystkim ofiarom pochodzącym z Ciechanowa i okolic" - podkreślił ciechanowski Urząd Miasta.

Wskazał przy tym, że "w odsłonięciu pomnika brali udział m.in. byli żołnierze AK - członkowie komitetu budowy pomnika, represjonowani w okresie stalinowskim, a więc używanie przez wojewodę sformułowania o +uczestnictwie władz komunistycznych+ w tym wydarzeniu w 1988 r. obraża polskich patriotów, walczących o wolną Polskę".

"Uwzględniając fakt, iż forma pomnika poprzez element dominujący, czyli figurę orła bez korony i umieszczone w jego skrzydłach płaskorzeźby, może być postrzegana jako nawiązująca swoją stylistyką do Polski Ludowej, IPN wskazał, aby przy monumencie została postawiona tablica informacyjna, opisująca jego dzieje poprzez chociażby ukazanie okoliczności jego budowy. Miasto w ramach remontu już zaplanowało wypełnienie oczekiwań IPN" - podkreślił w swym stanowisku ciechanowski samorząd.

Urząd Miasta Ciechanowa zaznaczył, że działania wojewody mazowieckiego uznaje za element kampanii wyborczej, ocenił, że są "motywowane partyjnie" i niepoparte faktyczną wiedzą historyczną. "Dziwi nas, iż w ciągu 7 lat od momentu wejścia w życie tzw. ustawy dekomunizacyjnej Mazowiecki Urząd Wojewódzki nie widział potrzeby działań w stosunku do pomnika, a rozpoczynają się one w momencie, w którym zbliża się data wyborów parlamentarnych, kiedy miasto uzyskało środki zewnętrzne na remont obiektu będącego w złym stanie technicznym i zagrażającemu bezpieczeństwu osób przebywających przy nim" - przekazał ciechanowski samorząd.

Na początku lipca ciechanowski samorząd ogłosił, że pomnik "Walka Męczeństwo Zwycięstwo 1939-1945" przejdzie restaurację i konserwację. "Pomnik zyska nową inskrypcję" - zapowiedziano. Wskazano przy tym, że nowy napis na monumencie będzie brzmieć, zgodnie z propozycją IPN: "Pamięci mieszkańców Ziemi Ciechanowskiej poległych i pomordowanych w czasie II wojny światowej". Na realizację zadania pozyskano pieniądze z budżetu Województwa Mazowieckiego - ponad 92 tys. zł, w ramach programu "Mazowsze dla miejsc pamięci 2023", podpisano też z wykonawcą umowę na remont pomnika.

Według Urzędu Miasta Ciechanowa, autorem modelu pomnika był warszawski rzeźbiarz Henryk Wróblewski, a monument odsłonięto 17 stycznia 1988 r. w 43. rocznicę zakończenia okupacji niemieckiej w Ciechanowie. Pomysł budowy pomnika został zgłoszony w 1966 r. przez Tadeusza Grzankowskiego, rzemieślnika i społecznika w Ciechanowie, inicjatora powstania Towarzystwa Miłośników Ziemi Ciechanowskiej i jego pierwszego wiceprezesa, w 1979 r. powołano Społeczny Komitet Budowy Pomnika i rozpoczęto zbiórkę funduszy - ostatecznie budowę realizowano "ze środków społecznych, wspartych nadwyżkami budżetowymi województwa ciechanowskiego i miasta Ciechanów".(PAP)

Autor: Michał Budkiewicz

mb/ mark/